РЫХТУЮ САМОТУ, КАЛІ ЎЗДЫМАЮ ЧОРНУЮ ХВАЛЮ.

Nov 30, 2010 05:21

 Хацеў бы прэзэнтаваць шаноўнаму спадарству свой ўлюбёны шэдэўр рукі Мольцфэльдта - ГІДРУ (HYDRA)!




Як ўжо зь першага здымка стала бачна, ў мольцфэльдтаўскіх гарматах тлумачыць назву непатрэбна кінуўшы вокам на саму гармату. Сымболіка ясная і моцная. У гэтых мольцфэльдтаўскіх гарматах мяне надзвычай захапляе таксама спалучэньне новай тэхнікі вайны (і сам замак і гарматы для яго былі на ўзроні тагачаснай фартыфікацыйнай і артылерыйскай веды), але і містычнасьць, якой імкнуліся надзяліць гэтыя бязьлітасныя руры.




Адлітая ў 1599 годзе ў Нясьвіжы гармата па ўсіх прыкметах паходзіць з варштата Мольцфэльдта. Справа ў тым, што яго імя ёсьць толькі на двух гарматах (Мэлюзіне і Хімеры). Упершыню гідра згадваецца ўжо ў 1626 г. Відаць у час Паўночнай вайны у 1706 была вывезена швэдамі і разам з іншымі гарматамі Нясьвіжскага замка закапаная ў Лахве (у АГАДзе ёсьць сьпіс тых гарматаў, але да яго чшэ пукі не дацягнуліся). У 1717 г. Радзівілы адкапалі іх і вярнулі ў замак, дзе яна знаходзілася да 1915 г. У 1867 г. яе перамааляваў Гумінскі. Можаце, дарэчы, параўнаць наколькі яно блізкае да арыгналу.




У канцы ХІХ - пачатку ХХ ст. было зроблена адно з першых фота ГІДРЫ аўтарства Пуляноўскага.




У 1915 годзе гарматы былі "эвакуяваны" ў Расею, каб больш не вярнуцца ў Нясьвіж (спадзяюся дачакацца іх сьветлага вяртаньня). Прычынай было імклівае набліжэньне фронту, аргумэнтавалася, тым, каб немцы ў будучым не пералілі іх на снарады і не забівалі "нашых бацькоў, братоў і сыноў". У 1922-23 гг. па рыскай дамове ГІДРА разам з іншымі сваімі сястрычкамі была перададзена Польшчы і патрапла на двор каралеўскага замка, які яна на шчасьце перажыла. Да слова на многіх гарматах бачны істотныя пашкоджаньні, якія я першапачаткова прымаў за атрыманыя яшчэ ў баях за Нясьвіж. Аднак пазьней заўважыў, што на даваенных фота ніякіх пашкоджаньняў ня было. На шчасьце ГІДРУ не закраную ніводзін снарад ці камень, калі руйнаваўся варшаўскі замак. Што рабілася ў час вайны з гарматай пакуль мне невядома, але зараз яна заняла сваё месца між іншых Радзівілаўскіх гарматаў у экспазіцыі Музэя польскага войска. І крыху фота з музэя:













Ерусалімскі крыж Мікалая Крыштафа Радзівіла Сіроткі.







Чоп з галавою ці то пса, ці то льва, ці то грыфона.










NICOLAVS CHRI/STOPHORUS/ RADZIWIL / DG. OLICAE ET IN NESVISCH / DVX ETV A.D. M.D.XC.IX




Радзівілаўскі арол.




HYDRA PARO LVCTVS PICE/OS DVM CONCITO FLVCTVS / ГІДРА. РЫХТУЮ САМОТУ, КАЛІ ЎЗДЫМАЮ ЧОРНУЮ ХВАЛЮ.

І ў канцы крыху пра парамэтры гарматы: ядро вагою 3/4 фунта, калібр 51 мм, даўжыня 32 калібры, дальнасьць стрэлу 1200 м.

радзівілаўскі Нясьвіж, АРТЫЛЕРЫЯ І ВАГНЯПАЛЬНАЯ ЗБРОЯ

Previous post Next post
Up