Як здарылася, што Жамойць пачала называцца Літвою?
Зараз ўсялякія недагісторыкі прыдумваюць, што Вялікае Княства Літоўскае - гэта дзяржава літоўцаў (жамойтаў), аднак гістарычныя сьведчаньні кажуць супраць гэтых выдумак.
Пытанне: Якія адносіны летапісная Літва мае да сучаснай Летувы?
Адказ: А ніякага. Усяго толькі яны прысвоілі чужую гістарычную спадчыну. Такое здараецца вельмі часта. Напрыклад, якое дачыненне мае Румынія да Рыма, альбо сучасная Македонія да элінскай? Проста не было агульнай назвы ў куршаў, дзукі, жамойтаў і г.д., а вельмі хацелася знайсці.
Чытаць больш → Аналіз гістарычнай дакладнасці афіцыйнай назвы Літоўскай Рэспублікі .
→ Вялікае Княства Літоўскае - Беларусь ці Летува?
Вялікае Княства Літоўскае - гэта дзяржава цяперашніх беларусаў і яны былі там гаспадарамі: "Літва або Вялікалітва - гэта славянская краіна" (Voigt Y. Geschichte Preussens, Bd. I, Kenigsberg, 1827, s. 621). → Mapy Vialikaha Kniastva Litoŭskaha - Rečy Paspalitaj - Biełarusi (By, Ru) .
Літвіны (ліцьвіны, Літва) - гістарычная саманазва беларусаў у ВКЛ - Вялікім Княстве Літоўскім, якая выкарыстоўвалася побач з русінамі. Назва літвіны супрацьпастаўлялася этнонімам іншых суседніх этнічных груп і народаў: русінам, ляхам (палякам), мазурам (мазаўшанам), жэмайтам (жмудзі), прусам, валынянам і інш.
Па Крэўскай уніі "літвінамі" называліся ўсё жыхарства Вялікага княства Літоўскага ў нацыянальным сэнсе, "русінамі" называліся праваслаўныя (літвіны) ў канфесыйным сэнсе. У 16-18 ст. назва «літвіны» набыла гучаньне палітоніма - дзяржаўна-палітычнага вызначэньня ўсяго насельніцтва Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага. У якасьці назвы сучасных беларусаў назва “літвіны” шырака ўжывалася яшчэ на працягу 19 стагодзьдзя ды захоўваецца ў частковым ужытку ў якасьці саманазвы вясковага жыхарства і цяпер (Зьвесткі зь Вікіпэдыі).
Літвіны (ліцвіны) - назва жыхароў ВКЛ, пераважна заходніх беларусаў і ўсходніх літоўцаў у XIV-XVIII ст. Упершыню сустракаецца ў польскіх гістарычных крыніцах (хроніках і аналах) XIV ст. У беларуска-літоўскіх летапісах і іншых дакументах XIV-XVI ст. назва літвіны звязвалася ў этнагенетычным аспекце з легендарнымі рымскімі перасяленцамі на чале з князем Палемонам, а тэрытарыяльна - з землямі першапачатковай лакалізацыі тапоніма Літва - на захад ад Мінска ў міжрэччы Нёмана і Віліі, дзе існавала змешанае балта-славянскае насельніцтва.
У XVI-XVIII ст. назва літвіны набыла гучанне палітоніма - дзяржаўна-палітычнага вызначэння ўсяго насельніцтва Вялікага княства Літоўскага, аднак адрознівалася ад саманазвы менавіта літоўцаў (аўкштайты і жэмайты), усходніх беларусаў праваслаўнай веры (русіны, руськія, рускія) і палешукоў. Жыхары Белай Русі называліся літвінамі-беларусцамі.
У ХІХ - пачатку ХХ ст. арэал існавання назвы літвіны звузіўся. У наш час ужываецца ў якасці экзаэтноніма ў палякаў для вызначэння літоўцаў, а таксама як лакальны этнікон невялікіх груп беларускага насельніцтва, таксама, некаторых раёнаў беларуска-ўкраінскага Палесся і часткова беларусамоўнага насельніцтва паўночнай Чарнігаўшчыны і Кіеўшчыны, заходняй Браншчыны і Смаленшчыны (Зьвесткі → Ганцавіцкі краязнаўча-інфармацыйны партал).
Каб ахаваць літвінаў ад памяці пра сваю былую дзяржаўнасць - пра Вялікае Княства Літоўскае, захопленае Расеяй у перыяд з 1772 па 1795 гады, цар Мікалай I вырашыў у 1840 годзе пераназваць літвінаў у беларусаў. Да таго беларусамі ў Расеі звалі толькі жыхароў Усходняй Літвы (цяперашніх Віцебскай і Магілёўскай абласцей), а вось жыхароў сучаснай Цэнтральнай і Заходняй Беларусі называлі літвінамі. З 1840 года па ўказе цара тэрмін Літва стаў забароненым, роўна як і літвін. Заміж яго царызм увёў тэрмін беларус. Але і ён пасля паўстання 1863-1864 гг таксама стаў забароненым, а ўсіх беларусаў (літвінаў) было найвысока загадана называць заходне-русамі. І ўсё ж, аж да пачатку 1950-х гадоў сельскія жыхары Беларусі (прыкладам, у Мінскай вобласці) па-ранейшаму выклікалі сябе ці літвінамі, ці тутэйшыми, а не беларусамі, бо такой назвы сяляне не прызнавалі.
Исторические заметки (Ru).
Папа Римский Пий II (занимал престол в 1458-1464 гг.) отметил: “Литва со своими широкими просторами граничит с Польшей с Востока... (Жемойтия и Аукштайтия не имели границы с Польшей. - Авт.) Редки у Литвинов города, также мало и сел... Язык народа - славянский. Этот язык очень широко распространен и поделен на разные диалекты” (Pii II Pontificis Maximi Historia Rerum ubique Gestarum cum Locorum descriptione. Parrhisiis, 1509, pp. 109-110).
О том, что “язык литвинов - славянский” и что “литвины - славянский народ” писали также Гартман Шедель во “Всемирной хронике” (1493 г.); директор Нюрнбергской Лаврентьевской гимназии Ян Коклес Норик в географическом обзоре “Декастихон” (1511 г.); Ян Богемский в труде “Обычаи всех народов” (1538 г.); австрийский дипломат Сигизмунд Герберштейн в “Истории Московии” (1549 г.); Матвей Стрыйковский в “Хронике польской, литовской, жмудской и всей Руси” (1582 г.); Александр Гваньини в “Хронике Европейской Сарматии” (1578 г.).
Вот титул российского императора:
“Божиею поспешествующею милостию, Мы... Император и Самодержец Всероссийский, Московский, Киевский, Владимирский, Новгородский; Царь Казанский, Царь Астраханский, Царь Польский, Царь Сибирский, Царь Херсониса Таврического, Царь Грузинский, Государь Псковский, и Великий Князь Смоленский, Литовский, Волынский, Подольский и Финляндский; Князь Эстляндский, Лифляндский, Курляндский и Семигальский, Самогитский, Белостокский, Корельский, Тверской, Югорский, Пермский, Вятский, Болгарский и иных; Государь и Великий Князь Новагорода Низовския земли, Черниговский, Рязанский, Полотский, Ростовский, Ярославский, Белозерский, Удорский, Обдорский, Кондийский, Витебский, Мстиславский, и всея Северныя страны Повелитель; и Государь Иверския, Карталинския и Кабардинския земли и области Арменския; Черкесских и Горских Князей и иных Наследный Государь и Обладатель; Государь Туркестанский; Наследник Норвежский, Герцог Шлезвиг-Голстинский, Стормарнский, Дитмарсенский и Ольденбургский, и прочая, и прочая, и прочая”.
Как видим, не было у российского императора титула “Князь Белорусский”! Грузия в составе царской России была, Украина была, Эстония и Армения, Польша и Финляндия были. А Беларусь - нет. Вместо нее - Литва!
Если бы не восстание 1830-1831 годов, то россияне продолжали бы называть наш этнос “литовцами”, как это сказано у поэта Пушкина, у фольклориста И.П.Сахарова, у всех других российских авторов начала XIX века. Но восстание поставило перед властями метрополии задачу максимального подавления национального сознания литвинов. Последовали соответствующие меры: ликвидация униатской церкви с запретом богослужения в храмах на беларуском языке (1839 г.); запрет книгоиздания на беларуском языке (1839 г.); запрет Статутов ВКЛ; запрет термина “литовский” в названиях наших городов, которые в Речи Посполитой - для отличия от аналогичных польских - именовались Брест-Литовский, Минск-Литовский и других. На литвинов было распространено название “белорусы” с бывших восточных земель ВКЛ (1840 г.).
Но в 1870-е годы националистически настроенные жемойтские студенты придумали в своих кружках мифическую концепцию о том, что Самогития (Жемойтия) - это якобы и есть историческая Литва. В этом им подыграли сначала царские власти, а затем советские, которые в своих политических целях тоже изображали Литву “неславянской”, “восточно-балтской” страной. Так мизерное туземное владение Литвы вдруг стало “правителем Литвы”, а то и “правителем всей Речи Посполитой”, “повелителем и угнетателем славян”.
Эдвардас Гудавичюс, инженер по образованию, считающийся в Республике Летува “видным специалистом по истории Литвы XIII-XVI веков”, в своей “Истории Литвы с древнейших времен до 1569 г.” (изданной в 1999 г.) бесстыдно утверждает, что князья ВКЛ были жемойтской крови, хотя в действительности ни капли ее не имели. Изначально они были пруссами, но уже великий князь Альгерд (1296-1377) - как сын тверской княжны - был наполовину кривичем.
Имя Витовт, традиционное для западных балтов-литвинов, Гудавичюс запросто переделал в восточно-балтское “Витаутас”, хотя князя с таким именем история не знает, а само имя Витовт совершенно чуждо жемойтам и аукштайтам.
Согласно Переписи Войска ВКЛ 1528 года, шляхта Жемойтии на 80% состояла из беларусов и только на 20% из “новопожалованных” (в ВКЛ) жемойтских дворян. Как же такое могло быть - великие князья ВКЛ якобы “жемойтской крови”, когда в Жемойтии почти что не было даже своих этнических дворян? У шляхты ВКЛ жемойтские этнические имена и фамилии на “-с” зафиксированы только начиная с 1528 года.
Но в течение последних ста лет жемойты сочли более выгодным отказаться от своей истинной истории, забыть о том, что они жемойты и аукштайты - ради того, чтобы назвать себя “литовцами” и присвоить историю соседнего народа. Не удивительно, что их историки нынешние труды историков беларуских называют “мифами”. Тем более что в этом их поддерживают российские великодержавные историки, их идейные союзники.
Источник
Як здарылася, што Жамойць пачала называцца Літвою?
Жамойць (лацінская форма - Самагіція, польская - Жмудзь) - гэта гістарычная вобласьць па ніжнім цячэньні Нёмана і ўзьбярэжжы Балтыйскага мора, заселеная плямёнамі балтаў. У 1422 годзе, у часе княжаньня Вітаўта, яна была канчаткова далучаная да Вялікага Княства Літоўскага і стала яго неадлучнай часткай. З часам нашыя продкі пачалі называць жамойтамі ня толькі насельнікаў уласна Жамойці, але й роднасныя ім плямёны.
Умовы для замацаваньня за Жамойцяй назову «Літва» склаліся ў ХІХ стагодзьдзі. Дзеячы жамойцкага нацыянальнага адраджэньня для забяспечаньня свайму руху гістарычнае асновы выкарысталі - у якасьці этнічнага - найменьне старадаўнай беларускай дзяржавы Вялікага Княства Літоўскага, а ня свой, спрадвечны, назоў Жамойць (які, дарэчы, шырока ўжываўся і ў ХІХ стагодзьдзі, але не асацыяваўся з уяўленьнямі пра разьвітую старажытную дзяржаўнасьць).
Зразумела, яны прысвоілі ня толькі найменьне «Літва», але і заявілі пра свае выключныя правы на гістарычную й культурную спадчыну нашае старадаўняе дзяржавы і, у прыватнасьці, на яе сыімболіку. А паколькі ў жамойцкай мове не было нават слова для абазначэньня галоўнага дзяржаўнага сымбалу Вялікага Княства, жамойцкія адраджэнцы прыдумалі яго. Зрабіў гэта ў 1845 годзе гісторык С.Даўкантас, назваўшы нашую «Пагоню» наватворам «Віціс». На свой лад перакручвалі яны й імёны нашых гістарычных дзеячоў: Вітаўт стаў у іх Вітаўтас, Астрожскі - Астрагішкіс, Хадкевіч - Кяткявічус, Радзівіл - Радвіла, Пац - Пацас і г.д.
Тым часам нашыя прадзеды аж да канца ХІХ стагодзьдзя захоўвалі саманазоў «ліцьвіны». Але, на жаль, беларускае нацыянальнае адраджэньне запазьнілася, пачалося значна пазьней за жамойцкае. Нашыя адраджэнцы, пачынаючы з Ф.Багушэвіча, ужо не маглі карыстацца спрадвечным саманазовам «ліцьвіны» і змушаныя былі прыняць найменьне, якое тады было ўжо даволі пашыранае на Смаленшчыне, Віцебшчыне, Магілёўшчыне і выкарыстоўвалася расейскімдрукам - «беларусы».
Канчаткова назоў «Літва» ў форме «Летува» афіцыйна быў замацаваны за Жамойцяй 16 лютага 1918 года актам аб незалежнасьці, і, такім чынам, быў пастаўлены знак роўнасьці паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Летувой. Усё гэта і спрычынілася да таго, што ў грамадскай свядомасьці ўкаранілася думка, нібыта сучасная Рэспубліка Летува - спадкаемка Вялікага Княства Літоўскага.
Крыніца .
Па тэме:
Літвіны-беларусы найстаражытны народ на Еўрапейскім кантыненце
Што такое Вялікае Княства Літоўскае?
Генафонд літвінаў-беларусаў
Литвины - потомки лютичей. Первые упоминания о Литве
Усялякая беларускасць гэта чужое, фальш, не натхняе і не мае будучынi .
"Літоўскі народ" 14 стагоддзя з моўнага, культурнага і рэлігійнага гледзішча
Гістарычная Літва і Літвіны
Князі Вялікага княства Літоўскага
Старабеларуская мова - колішняя ўсходнеславянская літаратурная мова і афіцыйная мова ВКЛ (By, Ru)
Куда исчезли литвины-беларусы?
Як беларусы і літоўцы спрачаюцца за ВКЛ | Как беларусы и литовцы спорят из-за ВКЛ
Древняя Литва и современная Летува (By, Ru)
Аўтар-складальнік ©Časłaŭ List
Назад → Гiсторыя Беларусi Расология
Пытанне: Якія адносіны летапісная Літва мае да сучаснай Летувы?
Адказ: А ніякага. Усяго толькі яны прысвоілі чужую гістарычную спадчыну. Такое здараецца вельмі часта. Напрыклад, якое дачыненне мае Румынія да Рыма, альбо сучасная Македонія да элінскай? Проста не было агульнай назвы ў куршаў, дзукі, жамойтаў і г.д., а вельмі хацелася знайсці.
Чытаць больш → Аналіз гістарычнай дакладнасці афіцыйнай назвы Літоўскай Рэспублікі .
Click to view→ Вялікае Княства Літоўскае - Беларусь ці Летува?
Вялікае Княства Літоўскае - гэта дзяржава цяперашніх беларусаў і яны былі там гаспадарамі: "Літва або Вялікалітва - гэта славянская краіна" (Voigt Y. Geschichte Preussens, Bd. I, Kenigsberg, 1827, s. 621). → Mapy Vialikaha Kniastva Litoŭskaha - Rečy Paspalitaj - Biełarusi (By, Ru) .
Літвіны (ліцьвіны, Літва) - гістарычная саманазва беларусаў у ВКЛ - Вялікім Княстве Літоўскім, якая выкарыстоўвалася побач з русінамі. Назва літвіны супрацьпастаўлялася этнонімам іншых суседніх этнічных груп і народаў: русінам, ляхам (палякам), мазурам (мазаўшанам), жэмайтам (жмудзі), прусам, валынянам і інш.
Па Крэўскай уніі "літвінамі" называліся ўсё жыхарства Вялікага княства Літоўскага ў нацыянальным сэнсе, "русінамі" называліся праваслаўныя (літвіны) ў канфесыйным сэнсе. У 16-18 ст. назва «літвіны» набыла гучаньне палітоніма - дзяржаўна-палітычнага вызначэньня ўсяго насельніцтва Вялікага Княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага. У якасьці назвы сучасных беларусаў назва “літвіны” шырака ўжывалася яшчэ на працягу 19 стагодзьдзя ды захоўваецца ў частковым ужытку ў якасьці саманазвы вясковага жыхарства і цяпер (Зьвесткі зь Вікіпэдыі).
Літвіны (ліцвіны) - назва жыхароў ВКЛ, пераважна заходніх беларусаў і ўсходніх літоўцаў у XIV-XVIII ст. Упершыню сустракаецца ў польскіх гістарычных крыніцах (хроніках і аналах) XIV ст. У беларуска-літоўскіх летапісах і іншых дакументах XIV-XVI ст. назва літвіны звязвалася ў этнагенетычным аспекце з легендарнымі рымскімі перасяленцамі на чале з князем Палемонам, а тэрытарыяльна - з землямі першапачатковай лакалізацыі тапоніма Літва - на захад ад Мінска ў міжрэччы Нёмана і Віліі, дзе існавала змешанае балта-славянскае насельніцтва.
У XVI-XVIII ст. назва літвіны набыла гучанне палітоніма - дзяржаўна-палітычнага вызначэння ўсяго насельніцтва Вялікага княства Літоўскага, аднак адрознівалася ад саманазвы менавіта літоўцаў (аўкштайты і жэмайты), усходніх беларусаў праваслаўнай веры (русіны, руськія, рускія) і палешукоў. Жыхары Белай Русі называліся літвінамі-беларусцамі.
У ХІХ - пачатку ХХ ст. арэал існавання назвы літвіны звузіўся. У наш час ужываецца ў якасці экзаэтноніма ў палякаў для вызначэння літоўцаў, а таксама як лакальны этнікон невялікіх груп беларускага насельніцтва, таксама, некаторых раёнаў беларуска-ўкраінскага Палесся і часткова беларусамоўнага насельніцтва паўночнай Чарнігаўшчыны і Кіеўшчыны, заходняй Браншчыны і Смаленшчыны (Зьвесткі → Ганцавіцкі краязнаўча-інфармацыйны партал).
Каб ахаваць літвінаў ад памяці пра сваю былую дзяржаўнасць - пра Вялікае Княства Літоўскае, захопленае Расеяй у перыяд з 1772 па 1795 гады, цар Мікалай I вырашыў у 1840 годзе пераназваць літвінаў у беларусаў. Да таго беларусамі ў Расеі звалі толькі жыхароў Усходняй Літвы (цяперашніх Віцебскай і Магілёўскай абласцей), а вось жыхароў сучаснай Цэнтральнай і Заходняй Беларусі называлі літвінамі. З 1840 года па ўказе цара тэрмін Літва стаў забароненым, роўна як і літвін. Заміж яго царызм увёў тэрмін беларус. Але і ён пасля паўстання 1863-1864 гг таксама стаў забароненым, а ўсіх беларусаў (літвінаў) было найвысока загадана называць заходне-русамі. І ўсё ж, аж да пачатку 1950-х гадоў сельскія жыхары Беларусі (прыкладам, у Мінскай вобласці) па-ранейшаму выклікалі сябе ці літвінамі, ці тутэйшыми, а не беларусамі, бо такой назвы сяляне не прызнавалі.
Исторические заметки (Ru).
Папа Римский Пий II (занимал престол в 1458-1464 гг.) отметил: “Литва со своими широкими просторами граничит с Польшей с Востока... (Жемойтия и Аукштайтия не имели границы с Польшей. - Авт.) Редки у Литвинов города, также мало и сел... Язык народа - славянский. Этот язык очень широко распространен и поделен на разные диалекты” (Pii II Pontificis Maximi Historia Rerum ubique Gestarum cum Locorum descriptione. Parrhisiis, 1509, pp. 109-110).
О том, что “язык литвинов - славянский” и что “литвины - славянский народ” писали также Гартман Шедель во “Всемирной хронике” (1493 г.); директор Нюрнбергской Лаврентьевской гимназии Ян Коклес Норик в географическом обзоре “Декастихон” (1511 г.); Ян Богемский в труде “Обычаи всех народов” (1538 г.); австрийский дипломат Сигизмунд Герберштейн в “Истории Московии” (1549 г.); Матвей Стрыйковский в “Хронике польской, литовской, жмудской и всей Руси” (1582 г.); Александр Гваньини в “Хронике Европейской Сарматии” (1578 г.).
Вот титул российского императора:
“Божиею поспешествующею милостию, Мы... Император и Самодержец Всероссийский, Московский, Киевский, Владимирский, Новгородский; Царь Казанский, Царь Астраханский, Царь Польский, Царь Сибирский, Царь Херсониса Таврического, Царь Грузинский, Государь Псковский, и Великий Князь Смоленский, Литовский, Волынский, Подольский и Финляндский; Князь Эстляндский, Лифляндский, Курляндский и Семигальский, Самогитский, Белостокский, Корельский, Тверской, Югорский, Пермский, Вятский, Болгарский и иных; Государь и Великий Князь Новагорода Низовския земли, Черниговский, Рязанский, Полотский, Ростовский, Ярославский, Белозерский, Удорский, Обдорский, Кондийский, Витебский, Мстиславский, и всея Северныя страны Повелитель; и Государь Иверския, Карталинския и Кабардинския земли и области Арменския; Черкесских и Горских Князей и иных Наследный Государь и Обладатель; Государь Туркестанский; Наследник Норвежский, Герцог Шлезвиг-Голстинский, Стормарнский, Дитмарсенский и Ольденбургский, и прочая, и прочая, и прочая”.
Как видим, не было у российского императора титула “Князь Белорусский”! Грузия в составе царской России была, Украина была, Эстония и Армения, Польша и Финляндия были. А Беларусь - нет. Вместо нее - Литва!
Если бы не восстание 1830-1831 годов, то россияне продолжали бы называть наш этнос “литовцами”, как это сказано у поэта Пушкина, у фольклориста И.П.Сахарова, у всех других российских авторов начала XIX века. Но восстание поставило перед властями метрополии задачу максимального подавления национального сознания литвинов. Последовали соответствующие меры: ликвидация униатской церкви с запретом богослужения в храмах на беларуском языке (1839 г.); запрет книгоиздания на беларуском языке (1839 г.); запрет Статутов ВКЛ; запрет термина “литовский” в названиях наших городов, которые в Речи Посполитой - для отличия от аналогичных польских - именовались Брест-Литовский, Минск-Литовский и других. На литвинов было распространено название “белорусы” с бывших восточных земель ВКЛ (1840 г.).
Но в 1870-е годы националистически настроенные жемойтские студенты придумали в своих кружках мифическую концепцию о том, что Самогития (Жемойтия) - это якобы и есть историческая Литва. В этом им подыграли сначала царские власти, а затем советские, которые в своих политических целях тоже изображали Литву “неславянской”, “восточно-балтской” страной. Так мизерное туземное владение Литвы вдруг стало “правителем Литвы”, а то и “правителем всей Речи Посполитой”, “повелителем и угнетателем славян”.
Эдвардас Гудавичюс, инженер по образованию, считающийся в Республике Летува “видным специалистом по истории Литвы XIII-XVI веков”, в своей “Истории Литвы с древнейших времен до 1569 г.” (изданной в 1999 г.) бесстыдно утверждает, что князья ВКЛ были жемойтской крови, хотя в действительности ни капли ее не имели. Изначально они были пруссами, но уже великий князь Альгерд (1296-1377) - как сын тверской княжны - был наполовину кривичем.
Имя Витовт, традиционное для западных балтов-литвинов, Гудавичюс запросто переделал в восточно-балтское “Витаутас”, хотя князя с таким именем история не знает, а само имя Витовт совершенно чуждо жемойтам и аукштайтам.
Согласно Переписи Войска ВКЛ 1528 года, шляхта Жемойтии на 80% состояла из беларусов и только на 20% из “новопожалованных” (в ВКЛ) жемойтских дворян. Как же такое могло быть - великие князья ВКЛ якобы “жемойтской крови”, когда в Жемойтии почти что не было даже своих этнических дворян? У шляхты ВКЛ жемойтские этнические имена и фамилии на “-с” зафиксированы только начиная с 1528 года.
Но в течение последних ста лет жемойты сочли более выгодным отказаться от своей истинной истории, забыть о том, что они жемойты и аукштайты - ради того, чтобы назвать себя “литовцами” и присвоить историю соседнего народа. Не удивительно, что их историки нынешние труды историков беларуских называют “мифами”. Тем более что в этом их поддерживают российские великодержавные историки, их идейные союзники.
Источник
Як здарылася, што Жамойць пачала называцца Літвою?
Жамойць (лацінская форма - Самагіція, польская - Жмудзь) - гэта гістарычная вобласьць па ніжнім цячэньні Нёмана і ўзьбярэжжы Балтыйскага мора, заселеная плямёнамі балтаў. У 1422 годзе, у часе княжаньня Вітаўта, яна была канчаткова далучаная да Вялікага Княства Літоўскага і стала яго неадлучнай часткай. З часам нашыя продкі пачалі называць жамойтамі ня толькі насельнікаў уласна Жамойці, але й роднасныя ім плямёны.
Умовы для замацаваньня за Жамойцяй назову «Літва» склаліся ў ХІХ стагодзьдзі. Дзеячы жамойцкага нацыянальнага адраджэньня для забяспечаньня свайму руху гістарычнае асновы выкарысталі - у якасьці этнічнага - найменьне старадаўнай беларускай дзяржавы Вялікага Княства Літоўскага, а ня свой, спрадвечны, назоў Жамойць (які, дарэчы, шырока ўжываўся і ў ХІХ стагодзьдзі, але не асацыяваўся з уяўленьнямі пра разьвітую старажытную дзяржаўнасьць).
Зразумела, яны прысвоілі ня толькі найменьне «Літва», але і заявілі пра свае выключныя правы на гістарычную й культурную спадчыну нашае старадаўняе дзяржавы і, у прыватнасьці, на яе сыімболіку. А паколькі ў жамойцкай мове не было нават слова для абазначэньня галоўнага дзяржаўнага сымбалу Вялікага Княства, жамойцкія адраджэнцы прыдумалі яго. Зрабіў гэта ў 1845 годзе гісторык С.Даўкантас, назваўшы нашую «Пагоню» наватворам «Віціс». На свой лад перакручвалі яны й імёны нашых гістарычных дзеячоў: Вітаўт стаў у іх Вітаўтас, Астрожскі - Астрагішкіс, Хадкевіч - Кяткявічус, Радзівіл - Радвіла, Пац - Пацас і г.д.
Тым часам нашыя прадзеды аж да канца ХІХ стагодзьдзя захоўвалі саманазоў «ліцьвіны». Але, на жаль, беларускае нацыянальнае адраджэньне запазьнілася, пачалося значна пазьней за жамойцкае. Нашыя адраджэнцы, пачынаючы з Ф.Багушэвіча, ужо не маглі карыстацца спрадвечным саманазовам «ліцьвіны» і змушаныя былі прыняць найменьне, якое тады было ўжо даволі пашыранае на Смаленшчыне, Віцебшчыне, Магілёўшчыне і выкарыстоўвалася расейскімдрукам - «беларусы».
Канчаткова назоў «Літва» ў форме «Летува» афіцыйна быў замацаваны за Жамойцяй 16 лютага 1918 года актам аб незалежнасьці, і, такім чынам, быў пастаўлены знак роўнасьці паміж Вялікім Княствам Літоўскім і Летувой. Усё гэта і спрычынілася да таго, што ў грамадскай свядомасьці ўкаранілася думка, нібыта сучасная Рэспубліка Летува - спадкаемка Вялікага Княства Літоўскага.
Крыніца .
Па тэме:
Літвіны-беларусы найстаражытны народ на Еўрапейскім кантыненце
Што такое Вялікае Княства Літоўскае?
Генафонд літвінаў-беларусаў
Литвины - потомки лютичей. Первые упоминания о Литве
Усялякая беларускасць гэта чужое, фальш, не натхняе і не мае будучынi .
"Літоўскі народ" 14 стагоддзя з моўнага, культурнага і рэлігійнага гледзішча
Гістарычная Літва і Літвіны
Князі Вялікага княства Літоўскага
Старабеларуская мова - колішняя ўсходнеславянская літаратурная мова і афіцыйная мова ВКЛ (By, Ru)
Куда исчезли литвины-беларусы?
Як беларусы і літоўцы спрачаюцца за ВКЛ | Как беларусы и литовцы спорят из-за ВКЛ
Древняя Литва и современная Летува (By, Ru)
Аўтар-складальнік ©Časłaŭ List
Назад → Гiсторыя Беларусi Расология