Канец шляху.
Такім чынам, канец, termina ... З чаго б пачаць? З чаго пачаць канец? :-)))
З таго, каб растлумачыць, канец чаго ГЭТА.
ГЭТА - канец адрэзка шляху.
Ў часе - даўжынёю год. У адлегласці - даўжынёю каля 25 000 км.
Таксама ГЭТА канец гульні з табурэтам. Хто выйграў? Усе, хто выйшаў у шлях. Хто прайграў? Той хто не пачаў гуляць, таму што пачаць мог кожны. Хто як гуляў - не важна. У кожнага быў свой зэдлік, у кожнага ў выніку быў і свой вопыт. Дакладней, у каго-сьці быў свой зэдлік, у каго-сьці чужы. Кто-сьці чужы зэдлік страціў, хто- сьці паламаў, хто-сьці расстаўся са сваім добраахвотна і пайшоў з іншым.
У Арембеппе (лінк) за два месяцы да канца шляху я раптам прадставіў, як буду пакідаць свой табурэцік на мысе Горн і што ЎСЁ ГЭТА скончыцца... і вырашыў, што стане мне тады так горка, што будзе цяжка ўтрымацца каб не пусціць слязу. А узлез на ўзгорак на Горне, агледзеўся... транкіла - спакойна.
Спаў у тую ноч дзве гадзіны - залез у фоткі і зрабіў альтэрнатыўную выбарку з 500 фотак за ўвесь шлях. Раней у мяне была выбарка з 300 фотак, якія я ўсім паказваў, але яны ўжо надакучылі і свежыя фоткі даставілі мне шмат радасці і нагадалі аб шматлікіх месцах і людзях. Як зноўку ўвесь год перажыў.
Ленька лаяўся прачнуўшыся:
- Уставай! Як ты мог легчы так позна? На такое месца прыехалі, а ты без энергіі!
- Харэ бурчэць!, - Усміхаўся я крывой ранішняй усмешкай, - Усё будзе ў шакаладзе! Энергіі гэтага месца хопіць на ўсіх!...
Натуральна, што ў канцы шляху задумваешся над тым, што ў табе памянялася. Чакаў ты такіх змен або не? Выраслі валасы; бараду я адмыслова не стрыг два тыдні каб на Горн палярнікам прыплысці. Замяніў паняцце "мне ўсё пофіг" на "мне ўсё падабаецца!"
Дзякуючы Верасню з Женей вывучыў некалькі класных песень на беларускай мове. Зразумеў, што па прыездзе на радзіму буду жыць у вёсцы - Кастрычнік- гэта менавіта тое месца на Зямлі, па якім я больш за ўсё сумаваў за гэты год. Большасць шляху ў мяне прайшло вельмі спакойна. Я вельмі рэдка нерваваўся - усе няўдачы - гэта мае прыгоды, аб якіх можна потым цікава расказваць.
"Войска - твая будучыня!" - Казала рэклама па чылійскім радыё. Справа ў тым, што ў Чылі няма абавязковай арміі - толькі кантрактная і на двадцацігадовы кантракт яны завабліваюць як могуць. Ваенны карабель, на якім мы прыплылі спынам на Мыс Горн быў вельмі прывабным - каюты па два чалавекі з асабістай прыбіральняй і душам, усё аздоблена дрэвам, у зале - целек з дзівідзі, вялікая зручная кухня, сам карабель вельмі хуткі - 180 км ад Пуерто Вільямса да Горна мы праплылі за 4,5 гадзіны, пры чым частка дарогі - па велізарных хвалях. Падаючы з кожнай хвалі ўсё цела адчувала полсекунды бязважкасць.
Калі рухаешся па розных краінах, можаш аналізаваць што агульнага і што рознага ва ўсіх, задумваешся чарговы раз, што ж такое планета Зямля ... Ёсць версія, што некалькі мільярдаў гадоў таму адбыўся ў сусвеце выбух, аскепкі якога ляцяць у розныя бакі. Зямля, Сонца і іншыя планеты - гэта і ёсць гэтыя аскепкі. І што Зямля - гэта аскепак менш гарачы, выпадкова апынуўся на такой адлегласці ад сонца - аскепка гарачага, што паўстала на зямлі спрыяльная атмасфера для жыцця. І пайшло, паехала ...
ПРРРР! Усе бздура! Мне ў гэта верыць не цікава. Ёсць іншая версія, што планета Зямля - гэта жывы арганізм, а не які не камень. Не такі, як чалавек - планета жыве па-іншаму. У яе няма рота, галавы, ног. Ёй трэба нешта іншае для харчавання. Вакол ёсць некалькі іншых планет - але яны ўжо мёртвыя. А Зямля - жывая. Шматлікія індзейцы нават зараз маюць сваю рэлігію, у якой яны не пакланяюцца, а дзякуюць ў сваіх малітвах Зямлю, вецер, агонь і ваду за тое, што даюць ім жыццё. Бразільскія індзейцы Гуарані клапоцяцца аб Зямлі і за кожнага народжанага дзіцяці бацькі высаджваюць 100 новых дрэў. Індзейцы Куна ў Панаме адначасова збіраючы ўраджай бананаў і какосаў, саджаюць кожны дзень новыя пальмы.
На фоне гэтай версіі вельмі смешна выглядаюць людзі, якія падзялілі зямлю і наставілі межаў. Гэта тыпу як калі б блыхі на сабаку расставілі памежнікаў на розных частках цела і пагражалі б адзін аднаму: "Без візы не совайся! Будуць праблемы!"
Яшчэ прышпільна, што малюнак зямлі ў кожнай краіне выглядае са свайго боку - мы прывыклі бачыць Зямлю з боку Еўропы, а жыхары Амерыканскіх кантынентаў як думаеце?
Атмасфера ў камандзе з 13 чалавек вельмі добрая. Ніхто не крычыць, усе адзін аднаго паважаюць. Ветлівыя. Усе ў дастатку аснашчаны неабходнай адзеннем і абсталяваннем. Карабель навогул вельмі добра нашпігаваны электронікай: акрамя звычайнага ГПСа яшчэ два дакладных лакатара, рэхалот і г.д. не гледзячы на гэта ўсё маракі ўмеюць карыстацца звычайнымі папяровымі мапамі.
Мне як валацуге-аўтаспынеру можна падзяліць амерыканскія кантыненты на дзве часткі: да першай можна аднесці ЗША, Канаду, Коста Рыку і Бразілію, да другой - усе астатнія краіны. Дык вось у першай групе краін аўтастоп вельмі цяжкі. Прыходзіцца гадзінамі стаяць на трасе ( калі гэта не забаронена як у ЗША) у чаканні смельчака, які не пабаіцца падкінуць чалавека з заплечнікам. Людзі ў гэтых "развітых" краінах жывуць у страху. Яны баяцца, што першы сустрэчны пазбавіць іх часткі матэрыяльных даброт, якімі яны абраслі за жыццё. З-за гэтага яны баяцца размаўляць з незнаёмымі людзьмі. У гэтых краінах добра працуе прапаганда - па тэлевізары кожны дзень паказваюць як небяспечна жыць і што штодня ў страшных пакутах вакол гінуць людзі. У краінах іншай групы па целеку паказваюць усё такое ж самае - журналісты ў свеце працуюць па аднолькавай схеме - дзень і ноч вышукваюць самыя бударажачыя душу падзеі. Але людзі ў краінах другой групы не такія багатыя. Таму ім прасцей размаўляць з людзьмі і яны з вялікім задавальненнем дапамагаюць адзін аднаму. Аўтаспын ў такіх краінах выдатны.
Нам выдзелілі асабістую каюту з абагравальнікам, рабочым сталом і кучай тумбачак. Кармілі абедамі, а потым яшчэ не ўзялі грошай. Ну затое мы па прыбыцці выбудавалі ўсіх на палубе, а фотку паслалі па мылу.
Як я ўжо згадаў, вольная прэса ва ўсіх краінах працуе па адным і тым жа прынцыпе. І гэта на руку ўраду - лягчэй кіраваць людзьмі з дапамогай страху. Калі людзі баяцца выходзіць на вуліцу, а тым больш ехаць у іншыя краіны. Любому ўраду хочацца каб увесь народ пасля працы сядзеў дома і слухаў, што яму кажуць з тэлевізара.
На маім шляху не было краіны, у якой простыя людзі не характарызавалі б сваю краіну словамі "Шмат гвалту". Усе заўсёды папярэджваюць трымаць вуха востра. У ЗША у штаце Нью Мехіка 100% людзей, якім я казаў, што збіраюся ў Мексіку настойліва рэкамендавалі, а многія нават ўгаворвалі не ехаць туды. "Калі ёсць магчымасць, - казалі яны, - пераляці гэтую страшную краіну на самалёце". Наўрад ці ты выжывеш, калі патрапіш у Мексіку. Раней было яшчэ нічога, але цяпер ... Ты сабраўся ў Горад Хуарез? У цябе сапраўды з галавой не ў парадку!
Калі мы вылезлі з шлюпкі, захутаныя ў 5 швэдраў і куртак і ўсё роўна дрыжучы ад холаду і ветру, марак Мігель, які служыць ўжо 4 месяцы на Горне, сустрэў нас са словамі:
- А, знакаміты табурэцік! Вам сёння пашанцавала! Надвор'е вельмі добрае!
- Ого! І тут ужо ў курсе? І як вам тут жывецца? - Пацікавіўся я, - мусіць вельмі спакойна?
- Ды не вельмі - толькі гэтым летам за студзень-люты праплывала міма 50 тысяч чалавек і 7 тысяч з іх схадзілі на бераг.
У Мексіцы наш добры сябар Фарыд папярэджваў: "Ведаеце які самы прыбытковы бізнэс у Калумбіі? Гандаль людзьмі. Вы вядома адчайныя хлопцы, але ў Калумбію я б не сава".
Першы кіроўца, падабраўшы мяне з Аліскай ў Калумбіі сказаў: "Так, у Калумбіі хапае гвалту, але дакладна не столькі, колькі ў Мексіцы!"
Па праўдзе праблемы з рабаваннем ў нас былі ў Панаме, калі на Сержыка з Колюней наставілі пісталет. І тое, Колюня змог адваяваць сваю электроніку. У Эквадоры ў Толі скралі фотаапарат пасярод дня. І ў Перу скралі што-небудзь амаль у кожнага з нас. У самога удачлівага Сярогі ў Перу выцягнулі Iphone з заплечніка, на якім ён спаў у намёце, у якім разам з ім было яшчэ два таварыша.
Мексіка жа і Калумбія запомніліся ўсім як ўзрушаючыя ва ўсіх адносінах краіны з цёплымі, самымі гасціннымі людзьмі на ўсім кантыненце.
Цікава, што назва «Мыс Горн» мае свае карані не з гішпанскай Hornos (печы), а названы у гонар галяндскага горада Hoorn, з якога выплывалі маракі ў пачатку XVII стагоддзя.
Калі я заехаў у Гандурас, кіроўца грузавіка спытаў у мяне як там у вас у Беларусі жывецца? Я стаў расказваць, што ўвесь народ жыве прыкладна аднолькава. Не моцна багата, але галечы няма. У плане гвалту (раптам усвядоміў я якая розніца) таксама усё спакойна. Можна і ўначы шпацыраваць у горадзе - пра асабліва крыважэрныя забойства я даўно не чуў. Больш за ўсё майго суразмоўцы ўразіла, што міліцыя на вуліцах у Беларусі не мае агнястрэльнай зброі. Для мяне і праўда было дзіўна назіраць вулічных паліцыянтаў з вінчэстарамі у руках - як-сьці я і забыўся што такое зброя. У нас бывае раз у паўгода ўбачыш мянта у касцы з Калашом у руках - і то не разумееш, што адбываецца. Паспрабаваў я было гэтаму кіроўцу растлумачыць, што дрэннае ў Беларусі - толькі ўрад, ды асёкся. Ён бы мяне не зразумеў і не паверыў бы.
Пасля гэтага выпадку прасоўваючыся ўсё далей па сваім шляху я разумеў, што мая краіна мне ўсё больш падабаецца. Так, грошай там вялікіх не заробіш, але я ўбачыў, у што ператвараюць людзей грошы. У Беларусі асабліва ў вёсцы можна прыпяваючы жыць за 200-300 даляраў у месяц. А ў многіх краінах свету можна зарабіць за два месяцы 5-6 тысяч даляраў, чаго хопіць на цэлы год. І выязджаць за межы краіны не забаронена. І тое, што я праехаў 15 краін даволі лёгка амаль без грошай кажа аб тым, што ўязджаць у іншыя краіны таксама не складана і простым смяротным.
Мігель сам папрасіўся служыць на Мыс Горн, дзе яму яшчэ 8 месяцаў працаваць дзень і ноч са сваёй маладой жонкай і 7-гадовым сынам-цёзкай. Жонка выконвае ўсе тыя ж функцыі, што і службовы - ведае, як абслугоўваць радыё-абсталяванне і маяк, выхоўвае сына.
Ёсць на самым краі зямлі і інтэрнэт і маленькая цэркаўка. Кажуць, што раней дом быў памерам з гэтую царкву, а цяпер ёсць планы будаваць прычал і гатэль - ужо занадта прывабна для турыстаў гэта легкадумнае і халоднае месца. Мігель распавядае, што вятры тут бываюць такія, што нават 60-кіляграмовы сабака не можа перасоўвацца па зямлі.
Беларусь узяла усё самае лепшае з Саўка і з Эўропы: няма свабоднай прэсы, але дзякуючы таму, што з целека ўжо 10 гадоў не чуваць негатыву, дзіўна паменшылася злачыннасць. праблемы з наркатрафікам таксама вырашаны. Народ пагалоўна выконвае правілы руху - усе адзін аднаго паважаюць на дарозе. Самі дарогі таксама ў добрым стане. Вядома, калі намысьліш змагацца з уладай, ладзіць дэманстрацыі і пратэсты, то стопудова нажывеш сабе праблем. Але вы думаеце, ёсць краіна, у якой пры барацьбе з уладай будзеш спаць спакойна?
Мой вопыт зносінаў з беларускімі чыноўнікамі на розных узроўнях улады за апошні час паказвае, што і ва ўладзе ёсць дзіўныя змены - чыноўнікі мне дапамагалі шмат разоў. Карацей, з пункту гледжання сусьветнай палітыкі тое, як паводзіць сябе "Бацька" мне падабаецца. Я не знаёмы з ім асабіста, але тое што ён складаецца ў апазіцыі да ўсяго спажывецкага свету - ужо заслугоўвае павагі. ЗМІ хлусяць у кожнай краіне, так хай лепш яны хлусяць пазітыўна.
І распавядаў я далей ўсю дарогу, як класна жыць у Беларусі і запрашаў усіх у госці каб самім у гэтым пераканацца.
Увесь востраў Cabo de Hornos пакрыты кустамі і купінамі. Спачатку здаецца, што роўная паверхня. Робіш крок і правальваешся паміж купіны і кустом па пояс. Прыходзіцца скакаць з купіны на купіну. Праз 10 хвілін такога руху забываеш і пра вецер і пра тэмпературу паветра :-)
За два дні да высадкі на мыс Горн я даведаўся, што ў так мною хваленай Беларусі ў метро выбухнула бомба. У гадзіну пік на самой загружанай станцыі. Загінулі людзі, шмат параненых ... Стаў пісаць сябрам і знаёмым, пазнаваць, ці ўсё ў парадку. Матывы тэракту ніхто зразумець і растлумачыць не можа - сюр нейкі. Затое людзі раптам успомнілі што ўжо больш за 10 гадоў у краіне народ жыве без страху і што спакой за сваіх дзяцей каштуе больш за любыя грошы.
Менавіта таму на Мысе Горн я без сумнення пакінуў сцяг сучаснай Беларусі. Каб там ні было ў мінулым і будучыні, а ў дадзены момант ўмовы жыцця ў маей краіне мяне задавальняюць і я хутка туды вярнуся.
Не хапае ў Беларусі нацыянальнага. Менавіта маладога нацыянальнага. Абрадамі, фестывалямі, песнямі і кашулямі займаюцца толькі старыя бабкі і дзяды. Мабыць ёсць і маладыя, але за кошт таго, што ўсе яны настроены экстрэмальна супраць улады, у ЗМІ і нават ў інтэрнэце твар беларускасьці вельмі стары. А гэта ж не забаронена! Трэ зразумець, што беларусам быць крута! Крута мець сваю мову і мець магчымасьць ёй карыстацца! І ўсё гэта ў руках кожнага з нас. Разам мы можам зрабіць твар беларуса маладым і прыгожым. Можам паказаць усяму сьвету якія добрыя і гасьцінныя беларускія людьзі. Можам вандраваць па сьвеце і запрашаць у госці замежных сяброў. Усе гэта не забаронена. А чаго яшчэ жадаць для шчасьця? Давайце любіць сваю радзіму як свой дом не залежна ад палітыкі і ўлады!
Усё, канец фільма. Тытры:
Калі жывеш без грошай, у цябе не можа быць кепскіх адносін да тых, хто табе дапамагае. А раз ты выжываеш цэлы год, значыць табе дапамагаюць кожны дзень вялізная колькасць людзей. У цябе аўтаматычна фарміруецца добрае стаўленне да ўсіх гэтых людзей і адначасова да ўсяго свету і жыцця.
Вялікі дзякуй усім, хто дапамог мне прайсці гэты шлях. Вы ўсе сталі мне блізкімі.
Grachidao mucho para todos qien ayudo me para passar esta via. Ustedes todos ahora estan mucho mas cerca para mi.
I Thank a lot all those people who helped me to pass this way. You became very close to me.
Персанальныя падзякі:
Дзякуй, мае бацькі, за падтрымку! Мама, за тое, што чакаеш! Бацька, за тое, што верыш!
Дзякуй, Міша Табакін, за тое што пусціў мяне жыць у сваім доме ў Нью Ерке!
Дзякуй, Саша Кіпель і Іра, за тое што былі мэнэджэрамі нашага ВІА у Нью Ерке, за фотаапарат, пакуль я не купіў свой і за афігенную кампанію!
Дзякуй, сям'і Сокал Вояша, за падтрымку!
Дзякуй, сям'і Рыжых, за арганізацыю нашага канцэрта ў сваім доме!
Дзякуй, Зянон Станіслававіч, за цікавы расповед пра развал Саўка і стварэнне вольнай Беларусі!
Дзякуй, Валя Якімовіч, за вышыванкі!
Дзякуй, Ала Рамано, за падтрымку!
Thank you, David Beida, for possibility to work in your photostudio with you in Manhatten, New York! It was a pleasure for me to help you!
Дзякуй ўсёй беларускай суполке ў Нью Ерке за падтрымку!
Дзякуй, Верасень і Жэня, за класную музыку!
Дзякуй, Віка Малаева, за магчымасць карыстацца кампом, пакуль я не купіў свой!
Thank you, Christi, for showing me Colorado Springs, USA!
Thank you, Kenton, for great help in making Boolba fest in Albuquerque, USA!
Спасибо, Люся, за тепло на Boolba Fest!
Thank you, Eddy, for your home in Cuidad Juarez, Mexico!
Gracias, Christina (Larisa), para tu casa y compania en Chihuahua, Mexico!
Gracias, Farid Mihalych, por tu ayuda hacer Be Libertad Festival en Coatzacoalcos, Mexico!
Gracias Chovi para tu banda y musica en Coatzacoalcos, Mexico!
Дякую, Аліска, за тепло та довіру по дорозі! З тобою йти - одне задоволення!
Gracias para toda grande familia Velazquez en Motozintla, Mexico, por ayuda!
Thank you, Felix, for you sweet home in San Marcos, Gwuatemala!
Thank you, Maco, for you home and espesially for Cayos Cuchinos! It's really best memories for all trip!
Thank you Conchis for you unforgettable restaurante en Granada, Nicaragua!
Thank you, Pablo and Andrea, for your home and love in San Jose, Costa Rica!
Thank you Edit and Chaba for free hostel, good company and surfing in Jaco, Costa Rica!
Gracias Jeanina para tu casa y ayuda en Panama!
Спасибо, Толя, за рюкз и гитару в Панаме!
Gracias Angela y Gillermo para ayuda y aventuras en Pasto, Colombia!
Gracias, Wilson, para casa de Rosa y cui en lago La Cocha, Pasto, Colombia!
Спасибо, Натали, за поддержку при подготовке проекта и за то, что делила свой хлеб со мной весь декабрь! Прости, что не уберег твой рюкз!
Gracias, Victor y Susana, para navidad, 5 estrellas hotel y tu casa en Santa Crus, Bolivia!
Obrigado, Leandro, pra tu ayuda en Rio de Janeiro!
Danke shon Silvana fur Rainbow!
Obrigado, todo mundo, qien conosco de Rainbow pra amor!
Obrigado, Jeany, pra refigio y amor!
Obrigado, Mark, pra rica rasta cosina!
Gracias, Dolores, para vizas argentinas rapidos!
Спасибо, чувак, Патерсон, за клевую тусу в Сальвадоре! Ты поал? ;-)
Спасибо, Оля Баленкова, за воду в Сальвадоре, когда у нас с Леней очередной раз закончились деньги!
Obrigado, Luis y Jue, pra casa de turismo en Aldeia Hippi, Arembepe, Bahia, Brazil.
Obrigado, Japonez, pra mediaelevador!
Obrigado, Kal, pra ayauaska y casa de sol en Visconti de Maua, Minas Gerais, Brazil.
Gracias, Carolina y tu familia, para carpincho en Corrientes, Argentina!
Дуже дякую пан Естебан за допомогу i фестиваль у Коронель ду Грати, Аргентина!
Вялікі дзякуй, Сяргей Лукашевіч, за беларускі сцяг і дапамогу з Чылійскай візай!
Дуже дякую, Кацярына Федарчук, за шматразовую дапамогу з дакументамі і за чырвоную ікру!
Gracias, Sasa, para tu casa en Buenos Aires, para ayuda con Fish & Dance Festival y para amor!
Thank you all couchsurfers for your homes!
Gracias, Diego, para tu casa y marmelada rica en Rio Gallegos, Argentino!
Gracias, Nicolas y Nacho, para tu casa en Ushuaia, Argentina!
Gracias, Nico para... pi-pija-boolba feeeeest en Ushuaia, Argentina!!!!!
Спасибо, Юра, за пингвинов, экскурсию на белоснежный лайнер «Академик Йоффе», за работу и мясо в Ушуае, Аргентина!
Gracias, Gustavo, para tu hostal, restaurante, comida, ropa, ayuda y buena compania en Puerto Willams, Chile!
Gracias, Matias, para comida mui rica y musica mui buena en Puerto Willams, Chile!
Gracias, Bebo, para empanadas, rap, sushi y buena compania en Puerto Willams,
Chile! Letela pava z Kieva, z Kieva!
Gracias, Gubernador de Puerto Willams, Chile, para viaje para Puerto Toro con carabineros y para Cabo de Hornos con Armada!
Gracias, Fernando, Alejandro y Mauricio de "Ushuaia Boating" para viaje para Puerto Willams, Chile!
Дякую, Діана, за відвертість і дружбу!
Дякую, Магда, за compartir!
Дзякуй, Каця, за танныя авіябілеты, падарунак на дзень народзінаў, падтрымку і amor!
Thank you, Vaida, for love and Dulce de leite!
Дякую, Кантермама, за Льоньку, підтрымку і каменты у жж!
Gracias, Juan Farías, para ultima foto de esto articulo!
Самае галоўнае дзякуй дастаецца Лёньке за тое што выцягнуў мяне з хаты і навучыў добраму! Гэта быў безкампрамісна лепшы год у маім жыцці.
Кірыл Краўцоў.